сказаў сынам, каб яны тры ночы зраду хадзілі над магілай каравуліць. На першую 
ноч пашоў старшы сын, і як надышла поўнач — заснуў і, нічога не бачыўшы, 
вернуўся дадому. На другую ноч пашоў сярэдульшы
[10]
, і ён таксама нічога не бачыў і вернуўся. На трэцюю ноч пашоў дурэнь; ён 
сядзеў цэлую ноч, і ў самую поўнач выскачыў конь, а на том кані залатая 
шарсцінка
[11]
і срэбная шарсцінка, а уздечка брыльянтовая. Ён глядзеў на таго каня, глядзеў, 
а после разам усхапіўся
[12]
дый злавіў. Вырываўся той конь, вырываўся, а после кажэ чалавеческім голасам: 
«Панычіку, дура?чку! Пусці мяне; я табе буду ў вяликай прыгодзе і адгодзе, і як 
чаго трэба будзе, то свісні па мяне — і я зараз прыбягу». Дурэнь пусціў таго 
каня, дай сам прышоў дадому.


Удома даведаўся, што будзе выхадзіць кралеўна замуж за таго, хто конно
[13]
даскочыць да ёй на трэці пёнтр
[14]
. З усех старон народ зачаў збірацца, і брацця дурня паехалі паглядзець таго 
дзіва, якое будзе ў караля. Як толькі нікога ужэ ў домі не было, дурэнь вышаў 
на двор, свіснуў на каня, і ён прыбег з усем прыбором. Дурэнь сабраўся дый 
паехаў. На дарозе ён дагнаў сваіх браццёў, выбіў іх добра нагайкаю за тое, што 
яны яго глумяць
[15]
, і сам паехаў далей. Прыехаўшы на кралеўскі двор, ён убачыў графоў, паноў, 
мужыкоў, жыдоў і ўсякаго народу. Усе скакалі да кралеўны, і ніхто не мог 
даскочыць, толькі дурэнь як разагнаўся, то ўскачыў на першы пёнтр. На другі 
дзень ізноў назбіраўся народ, і дурэнь даскачыў на другі пёнтр, а на трэці 
дзень як скачыў — дак даскачыў да самай кралеўны і ўзяў од ёй персцёнак
[16]
. Дурэнь, узяўшы персцёнак, паляцеў на сваем кані дадому, пусціў каня і сам 
схаваўся
[17]
за печ. Брацця, прыехаўшы дадому, зачалі расказваць дурню ўсё, што там было: як 
неякі
[18]
пан біў на дарозе за дурня, як той самы пан даскачыў да кралеўны, ўзяў 
персцёнак і уцёк
[19]
.


Аднаго дня сядзяць тые брацця, аж прыежджае асессар і прыказвае, каб ўсе, хто 
есць у домі, ўзаўтра прыходзілі на кралеўскі двор на рэвізію. Назаўтра пашлі 
ўсе на рэвізію. Кралеўскія слугі зачалі рэвізаваць усех, хто толькі быў, і на 
дурневом пальцы знайшлі персцёнак. Павялі таго дурня да кралеўскага палацу
[20]
, казалі
[21]
яго абмыць, адзець, представіць кралеўне; а ён як зачне крычаць: «Я не хачу 
вашаго адзеня
[22]
я маю свае!» — дый выйшаў на двор, свіснуў на свайго каня, адзеўся дый прыйшоў 
да кралеўского палацу выбраны
[23]
, як найбагатшы кралевич. Кралеўна як убачыла — дак зараз палюбіла яго і выйшла 
замуж; а кароль так быў рад, што аддаў ямў свае кралеўства шча жывучы.





Свинка золотая щетинка




№182
[24]


Жил старик со старухою; у них было три сына: двое умных, третий дурак. Старик 
со старухой померли. Перед смертью отец говорил: «Дети мои любезные! Ходите три 
ночи на мою могилу сидеть». Они кинули между собой жребий; досталось дураку 
идти. Дурак пошел на могилу сидеть; в полночь выходит отец его и спрашивает: 
«Кто сидит?» — «Я, батюшка, — дурак». — «Сиди, мое дитятко, господь с тобою!» 
На другую ночь приходится большому брату идти на могилу; большой брат просит